Zapieczone śruby stanowią częsty problem w pracach naprawczych i konserwacyjnych. W sytuacjach, gdy konwencjonalne narzędzia zawodzą, pytanie "jak odkręcić zapieczoną śrubę?" staje się kluczowe. Istnieje jednak kilka metod radzenia sobie z tym wyzwaniem, a każda z nich ma swoje zalety i ograniczenia. Ponadto odkręcanie zapieczonej śruby nie jest jedyną kwestią do rozważenia w tej sytuacji. Wybór odpowiednich materiałów złącznych, szczególnie nierdzewnych, odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu temu problemowi i utrzymaniu trwałych połączeń. Dlatego warto zbadać różne metody rozwiązania problemu korozji bądź zapieczonych śrub oraz zrozumieć, dlaczego stosowanie nierdzewnych elementów złącznych może być korzystne.
Definicja i geneza zjawisk korozji i zapieczenia śrub
Zrozumienie procesów korozji i zapieczenia śrub jest kluczowe dla utrzymania trwałych i bezpiecznych połączeń. Te zjawiska, choć różnią się swoją genezą i mechanizmami działania, mogą prowadzić do podobnych problemów związanych z trudnościami w rozłączaniu elementów złącznych. W niniejszym akapicie przyjrzymy się bliżej definicji oraz genezie tych procesów, co pozwoli nam lepiej zrozumieć, jak radzić sobie z ich konsekwencjami.
Zapieczona śruba
Zapieczona śruba powstaje w wyniku połączenia reakcji chemicznych oraz fizycznych, które zachodzą między dwoma różnymi metalami, co prowadzi do powstania innego materiału o dużej twardości. Może to być spowodowane różnicą w potencjale elektrochemicznym, w wyniku czego, metal o niższym potencjale ulega korozji, co prowadzi do trudności w rozdzieleniu tych elementów.
Zardzewiała śruba
W przypadku powstania zjawiska zardzewiałej śruby również dochodzi do procesu korozji. W tym wypadku przyczyną jej wystąpienia jest kontakt
z wilgotnością w postaci ciekłej lub gazowej.
Jak wspomniano na początku artykułu, przedstawione zjawiska nie powinny dotyczyć stali należących do grupy stali austenitycznych. Istnieją jednak wyjątkowe sytuacje, w których stal nierdzewna może ulec korozji. Wpływ na to ma m.in.:
● Agresywne środowiskowo — elementy złączne ze stali nierdzewnej często pracują w styczności z silnymi kwasami, zasadami i solami, narażając się na naruszenie struktury chemicznej zapewniającej odporność na korozję. W przypadku stali A2- do takich warunków lepiej zastosować śruby i inne elementy wykonane ze stali A4, która potocznie nazywana jest kwasówką. Stal ta, wzbogacona jest o stopy molibdenu, dzięki czemu zapewnia dodatkową ochronę.
● Wysokie temperatury — mogą wpłynąć na strukturę chemiczną stali nierdzewnej, co w rezultacie może powodować powstanie korozji.
Zapraszamy do przeczytania: Stal A2 czy A4? Różnice i podobieństwa
Jak odkręcić zapieczoną lub zardzewiałą śrubę?
Co zrobić, gdy elementy złączne nie chcą się odkręcić? Poniżej przedstawiamy kilka sposobów umożliwiających zarówno odkręcenie zapieczonej śruby, jak i zardzewiałej. Należy jednak pamiętać, że po zastosowaniu, któregoś z poniższych sposobów elementy te mogą nie nadać się już do ponownego wkręcenia.
Odkręcanie zapieczonej lub zardzewiałej śruby — wykorzystanie specjalistycznych narzędzi
Jeżeli odkręcenie zapieczonej śruby bądź zardzewiałej nie powiodło się za pośrednictwem klucza płaskiego, którym pierwotnie element został skręcony, można spróbować z kluczami nasadowymi lub oczkowymi, które charakteryzują się lepszym osadzeniem na łbie elementu.
Czasami, aby cała operacja zakończyła się sukcesem, można spróbować praktyki, w której na przemian staramy się zakręcać i odkręcać zapieczoną śrubę. Ponadto w przypadku takich kluczy jest możliwość zastosowania większego ramienia, co powinno pomóc w przełożeniu siły. W szczególnych przypadkach, gdy siła mięśni jest niewystarczająca, można użyć młota i uderzać nim w ramię klucza.
Mniej znaną i mało skuteczną praktyką w odkręcaniu zapieczonych śrub z łbem sześciokątnym jest próba wyrobienia pilnikiem rowka we łbie (gdy ten się zdeformował w wyniku wcześniejszych manipulacji i kluczem nic już nie zdziałamy), a następnie spróbowanie odkręcenia zapieczonej lub zardzewiałej śruby śrubokrętem.
Natomiast gdy do zakręcenia zastosowano wkrętak lub wkrętarkę (a więc element ma gniazdo lub wcięcie), można spróbować użyć tych narzędzi naprzemiennie (jeżeli nie udało się jednym to spróbować drugim np. wkrętarka, a potem wkrętak), należy jednak uważać, żeby nie uszkodzić gniazda/wcięcia śruby bądź wkrętu, bo wtedy trzeba będzie spróbować jednego z kolejnych rozwiązań.
Odkręcanie zapieczonej lub zardzewiałej śruby — preparaty do odkręcania śrub
Jednym ze sposobów na odkręcenie zapieczonej lub/i zardzewiałej śruby są preparaty do odkręcania śrub. Na rynku jest sporo specjalistycznych środków pomagających w poluzowaniu elementów. Czasami na prostsze przypadki wystarczy zwykła nafta, charakteryzująca się dobrymi właściwościami penetrującymi, jednak jej wadą jest, że na jej działania trzeba trochę poczekać i między innymi dlatego na rynku pojawiły się, szybsze oraz bardziej profesjonalne rozwiązania do najtrudniejszych przypadków.
Odkręcanie zapieczonej lub zardzewiałej śruby — podgrzanie unieruchomionego elementu
Kolejnym sposobem na odkręcenie zapieczonej śruby bądź zardzewiałej może być próba podgrzania. Pod wpływem temperatury można podgrzać unieruchomiony element, odczekać chwilę aż skorodowany lub zapieczony element ostygnie i w końcu ustąpi pod naporem narzędzia.
W metodzie tej należy być uważnym i precyzyjnym, ponieważ zbyt długie nagrzewanie może zniekształcić podgrzewane elementy (a także te, które są przez nie mocowane) i uniemożliwić jej odkręcenie oraz trwałe zniszczenie. By skutecznie podgrzać taki element, można użyć palnika acetylenowo tlenowego lub podgrzewacza indukcyjnego.
Odkręcanie zapieczonej lub zardzewiałej śruby — rozwiercenie elementu złącznego
Ostatnim sposobem na problem związany z odkręceniem zardzewiałej bądź zapieczonej śruby, która nie chce się odkręcić to rozwiercanie. W tym celu należy użyć wiertarki oraz wiertła do metalu i ostrożnie rozwiercać oporny element. Całość przedsięwzięcia wymaga nieco siły, precyzji
i zachowania zasad BHP oraz czujności, aby nie uszkodzić pozostałych powierzchni. Po rozwierceniu zapieczonego bądź skorodowanego elementu można przystąpić do wkręcenia nowego, który go zastąpi.
Która z metod jest najlepsza, aby odkręcić zapieczoną lub zardzewiałą śrubę?
Na to pytanie nie da się jednoznacznie odpowiedzieć. Na jeden problem pomoże jedna na drugi zupełnie coś innego. Gdy wszystkie wspomniane rozwiązania zawiodą, ostatnią deską ratunku, może być skorzystanie z usług firm zajmującymi się takimi kwestiami. Posiadają one specjalistyczny sprzęt i doświadczenie do radzenia sobie z tego typu zagadnieniami.
Zachęcamy do przeczytania: Jaki smar stosować do śrub nierdzewnych?
Jak uniknąć problemu zapieczenia i skorodowania elementów złącznych w przyszłości?
Można zastosować preparaty cynkowe w sprayu bądź smary na bazie żywicy jednak są to tylko półśrodki, ponieważ gdy powłoka zaniknie, problem korozji najpewniej z czasem powróci. Najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie elementów wykonanych całkowicie ze stali nierdzewnej, ponieważ dobór i udział odpowiednich pierwiastków chemicznych sprawia, że są one odporne na korozję w warunkach gdzie np. stal węglowa czy ocynkowana zawodzi i rdzewieje już po stosunkowo krótkim okresie pracy, więc jeżeli tylko dobierzemy właściwie elementy złączne to powyższe problemy i rozwiązania nie powinny nas dotyczyć, dlatego warto zainwestować w elementy złączne wykonane z austenitycznej stali nierdzewnej.