Nakrętka sześciokątna to niezwykle popularny łącznik stosowany w połączeniach śrubowych, mający formę pierścienia z gwintem dopasowanym do gwintu śruby. Między innymi dlatego występuje w wielu wariantach i rozmiarach. Dowiedz się, jakie są normy i oznaczenia nakrętek sześciokątnych oraz jak je czytać.

 

Nakrętki sześciokątne – normy i ich oznaczenia

 

Nakrętki sześciokątne są wykonywane według  norm DIN (najczęściej), ISO lub też PN. Można je sklasyfikować również pod kątem wymiarów, materiału, z którego są wykonane czy klasy wytrzymałości. Jakie normy określają poszczególne typy nakrętek? To na przykład:

  • DIN 934 – nakrętki sześciokątne (PN 82144, ISO 4032),
  • DIN 439 i DIN 936– nakrętki sześciokątne niskie (PN 82153, ISO 4035),
  • DIN 929 – nakrętki sześciokątne do zgrzewania (PN 82169),
  • DIN 985 – nakrętki sześciokątne samohamowne niskie (PN 82175, ISO 10511),
  • DIN 982 – nakrętki sześciokątne samohamowne wysokie (ISO 7040),
  • DIN 986 – nakrętki sześciokątne samohamowne kołpakowe,
  • DIN 935 – nakrętki koronowe (PN 82148, ISO 7035),
  • DIN 937 – nakrętki koronowe niskie (PN 82159, ISO 7038),
  • DIN 431 – nakrętki sześciokątne niskie z gwintem rurowym G,
  • DIN 917 – nakrętki kołpakowe niskie (nakrętki ślepe) (PN 82182),
  • DIN 6330 – nakrętki sześciokątne wysokie (PN 61272),
  • DIN 1587 – nakrętki kołpakowe (PN 82181),
  • DIN 6334 – nakrętki sześciokątne wysokie,
  • DIN 6923 – nakrętki sześciokątne z kołnierzem (PN 82168, ISO 4161).

 

Tak duże zróżnicowanie form pozwala na dopasowanie nakrętek do każdego zastosowania. Niektóre z norm DIN mają swoje odpowiedniki wśród norm ISO czy PN, dlatego można się spotkać z różnymi oznaczeniami. Ponadto w ramach niektórych norm mogą występować różne typy gwintów. Przykładowo wśród najpopularniejszych i najbardziej uniwersalnych nakrętek sklasyfikowanych jako DIN 934 można znaleźć:

  • nakrętki sześciokątne z gwintem zwykłym,
  • nakrętki sześciokątne z gwintem drobnozwojnym,
  • nakrętki sześciokątne z gwintem lewym.

 

To jednak tylko podstawowy sposób na sklasyfikowanie nakrętek. Ich pełne oznaczenia składają się nie tylko z symbolu normy, ale również z innych elementów informujących o ich pozostałych parametrach – w tym rodzaju gwintu, rozmiarze czy klasie wytrzymałości materiału.

 

Rodzaj gwintu i wymiary nakrętek sześciokątnych

 

Do istotnych parametrów nakrętek należą również rodzaj gwintu i rozmiar. W typowym oznaczeniu nakrętki (np. M3 DIN 934 A2) znajdują się one na samym początku, przed symbolem normy (w tym przypadku M3). Jak je odczytywać?

Rodzaj gwintu nakrętki sześciokątnej jest oznaczony symbolem literowym, gdzie:

  • M oznacza gwint metryczny,
  • MF oznacza gwint metryczny drobnozwojny,
  • UNC oznacza gwint calowy,
  • UNF oznacza gwint calowy drobnozwojny,
  • G oznacza gwint rurowy walcowy,
  • R oznacza gwint rurowy stożkowy.

 

Po oznaczeniu rodzaju gwintu podany jest jego rozmiar (np. M1, M2,5, M12 itp. w przypadku gwintów zwykłych i np. M8x1, M14x1,5, M30x2 itp. w przypadku gwintów drobnozwojnych). W przypadku oznaczeń metrycznych wymiary są podawane w milimetrach. W przypadku gwintów calowych – w calach (np. UNC1/4 oznacza średnicę gwintu 1/4 cala). Rozmiar może uwzględniać także liczbę zwojów gwintu na cal (np. UNF3/8-24 oznacza średnicę gwintu 3/8 cala i 24 zwoje gwintu na cal). Jeśli chodzi o najpowszechniej używane nakrętki sześciokątne, wymiary są bardzo zróżnicowane. Pozwala to na ich wykorzystanie do rozmaitych zastosowań.

 

Może Cię również zainteresować: Rodzaje śrub i nakrętek – wymiary, oznaczenia i zastosowania

 

Materiały i klasy wytrzymałości

 

Kolejne jest oznaczenie materiału, z którego wykonana jest nakrętka, i jego wytrzymałość Jest to bardzo ważny parametr decydujący o możliwościach zastosowania danego elementu. Zazwyczaj dobiera się śruby i nakrętki o takiej samej klasie wytrzymałości. Najczęściej używane są nakrętki sześciokątne wykonane ze stali austenitycznej nierdzewnej oznaczonej jako A2 (np. 1.4301) lub kwasoodpornej oznaczonej symbolami A4 (np. 1.4401) i  A5 (1.4571).  Przy oznaczeniu materiału często widnieje liczba informującą o klasie własności mechanicznych (klasie wytrzymałości) materiału, np. A2-80. Nakrętki najczęściej wykonywane są w klasach wytrzymałości: 50, 70 i 80 dla nakrętek o wysokości normalnej oraz 0,35 i 0,40 dla nakrętek niskich.

 

Jak dobierać nakrętki sześciokątne?

 

Odpowiednio dobrana nakrętka sześciokątna zapewnia stabilność połączenia wykonanego za pomocą śruby. Istnieje kilka kryteriów, według których dobiera się te elementy. Są to między innymi:

  • rozmiar (średnica),
  • typ gwintu (zwykły, drobnozwojny, lewy, prawy),
  • klasa wytrzymałości – dopasowana do konkretnego zastosowania i spójna dla śruby i nakrętki,
  • materiał – śruba i nakrętka powinny być również wykonane z tego samego materiału, co zapewnia taką samą odporność na uszkodzenia i rozmaite czynniki zewnętrzne.

 

W ofercie INOXA znajdziesz szeroki wybór nakrętek do wielu zastosowań. Zapraszamy również do kontaktu, jeśli chcesz uzyskać szczegółowe informacje na temat współpracy z naszą firmą.